با شروع فصل بهار یکی از خوراکی هایی که مصرف آنها افزایش می یابد، آجیل ها هستند. آجیل ها شامل انواع مغزها و میوه های خشک می باشند که از غذاهای سالم به شمار می آیند ولی بدلیل کالری بالایی که دارند باید با اعتدال مصرف شوند.

 

 در صورت رعایت اعتدال در مصرف آجیل ها، این مواد می توانند منبع غنی از پروتئین ها، اسیدهای چرب مفید، ویتامین های محلول در چربی و کلسیم برای افراد باشند. در این بخش در نظر داریم در خصوص فواید بادام و فندوق (دو مغز به نسبت ارزان تر و در دسترس تر) صحبت کنیم.

بادام:

از بین مغزهای موجود در آجیل ها، بادام جز کم کالری ترین و کم چرب ترین آنها می باشد که بیشترین مقدار پروتئین را دارد. بطور کلی بادام منبع خوبی از ویتامین ها و مواد معدنی است و غنی از پروتئین، منیزیم، فسفر، روی، کلسیم، فولات و ویتامین E است که می تواند نقش مثبتی در سلامت دستگاه گوارش، پوست و مو، افزایش سطح هوش، حفظ سلامت قلب، تقویت سیستم ایمنی و همچنین بهبود سلامت استخوان و دندان ها داشته باشد.

همچنین وجود فیبر و پروتئین بالا در بادام، می‌تواند در افراد احساس سیری ایجاد نماید که در روند کاهش وزن تاثیر فراوانی دارد. بدین ترتیب مصرف روزانه 6 عدد بادام (ترجیحا بادام درختی و بو نداده) می تواند در روند کاهش وزن و لاغری موثر باشد.  

فندوق:

فندق جز مغزهای با کالری و چربی بالا است و همانند سایر مغزهای دیگر منبع سرشاری از مواد مغذی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و چربی‌های مفید می باشد. از خواص فندق می توان به بهبود سلامت قلب و عروق، کاهش خطر ابتلا به زوال عقل، بهبود کارکرد دستگاه گوارش، سلامت قلب و عروق و کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی اشاره کرد. مصرف متعادل فندوق همچنین می تواند به افزایش وزن در افراد لاغر کمک کند.

مصرف متعادل مغزها ترجیحا بصورت بو نداده، شور نشده و پوست کنده نشده توصیه می شود. یک واحد از این مغزها شامل 6 عدد بادام و 4 عدد فندوق می باشد. در هنگام خرید مغزها توجه داشته باشید که حتما تازه باشند و از خرید مغزهای با طعم نامناسب، کهنه و مرطوب خودداری کنید.

در مصرف آجیل ها به چه نکاتی باید توجه کرد:

همانگونه که مطرح شد، مصرف متعادل از گروه مغزها می تواند اثرات مفیدی بر سلامت قلب و عروق، دستگاه گوارش، پوست و مو، مغز و تقویت سیستم ایمنی داشته باشد. اما در مقابل، زیاده روی در مصرف و یا مصرف محصولات ناسالم می تواند اثرات معکوسی به جا بگذارد و برای سلامتی مضر باشد. در ادامه به مضرات استفاده نا به جا از آجیل ها می پردازیم:

آجیل های مغز شده و بو داده بیشتر از آجیل های در پوست در معرض آلودگی به سموم مختلف هستند. زیرا پوست مغزها، پوششی مناسب برای پیشگیری از ورود آلودگی هایی است که ممکن است ایجاد شود.

 در نتیجه آجیل مغزشده، نه تنها در تماس مستقیم با گرد و غبار هوا و میکروب های بیماری زا قرار دارند، بلکه اگر در محیط مرطوب نگهداری شوند، خیلی زودتر فاسد شده و آلوده به سم خطرناک آفلاتوکسین می شوند.

از این رو ترجیحا بهتر است از مغزهای با پوست استفاده شود. همچنین توجه داشته باشید، آجیل های نوروزی به دلیل روغن زیاد و یا شرایط نگهداری نامطلوب، خیلی زود فاسد می شوند که باید قبل از خرید آجیل، از کیفیت طعم و تازه بودنش اطمینان حاصل کنید و در صورت تازه نبودن، از خرید آجیل منصرف شوید.

از سوی دیگر زیاده روی در مصرف آجیل می تواند منجر به شرایط زیر شود:

ü      اضافه وزن و چاقی: خوردن حجم بالایی از آجیل ها به دلیل میزان چربی و کالری بالای این مغزها، باعث افزایش وزن و چاقی می شود.

ü      بالا بردن فشار خون:  آجیل های بو داده غالبا شور هستند و باعث بالا رفتن فشار خون می شوند. چربی بالا به همراه افزایش فشار خون خطر بیماری های قلبی و حمله قلبی را نیز افزایش می دهد. از این رو بهتر است بیماران دارای فشار خون بالا از مصرف آجیل های بو داده شور پرهیز کنند.

ü      حساسیت:  وجود برخی مواد آلرژی زا در آجیل ها به ویژه در بادام زمینی می تواند در افراد مستعد، ایجاد حساسیت و یا جوش کند و در مواردی حتی می تواند کشنده باشد و ایجاد شوک های آنافیلاکتیک کند. به همین خاطر توصیه می‌شود که این دسته از اشخاص از خوردن آجیل خاص چشم ‌پوشی کنند.

ü      مشکلات گوارشی: یکی از شایع ترین مضرات مصرف آجیل، بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ معده در دستگاه گوارش است و در موارد افراط بیش از اندازه منجر به اسهال می شود.

ü      آسیب به دندان ها: مصرف زیاد آجیل به ویژه انواع تخمه، باعث آسیب به دندان ها شده و سبب تحلیل و از بین رفتن آن ها می شود و می تواند زمینه ساز تغییر رنگ دندان ها نیز گردد.

خواص کشمش

از جمله میوه های خشکی که اغلب در آجیل های عید موجود است می توان به کشمش اشاره کرد. کشمش منبع خوبی از انرژی، فیبر، پروتئین، ویتامین های گروه B و مواد معدنی از جمله پتاسیم، کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن و روی می باشد. کشمش جز خوراکی های پرفایده ای است که در ادامه به برخی از اثرات مفید آن بر سلامت بدن اشاره می کنیم.

ü      کمک به کارکرد بهتر دستگاه گوارش: فیبر موجود در کشمش می تواند عملکرد روده بزرگ را بهبود بخشد و خطر بروز سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. همچنین برای درمان یبوست و نفخ شکم نیز کمک می کند.

ü      کمک به بهبود سلامت استخوان و دندان ها

ü      شادابی پوست و مو به واسطه داشتن آنتی اکسیدان و ویتامین C

ü      منبع خوب آهن و مناسب برای افرادی که دارای کم خونی فقر آهن هستند

ü      افزایش سطح انرژی بدن، مصرف آن برای افزایش وزن در افراد لاغر نیز توصیه می شود.

کشمش از جمله جایگزین های قند برای بیماران دیابتی می باشد. در بیماران با قند خون بالا توصیه می شود که درصورتیکه نمی توانند نوشیدنی های خود را تلخ استفاده کنند از 2-3 عدد کشمش استفاده کنند.

در نظر داشته باشید که زیاده روی در مصرف کشمش می تواند منجر به اسهال شود. همچنین منجر به افزایش سرعت اضافه وزن در افراد شود.  بنابراین در مصرف آن اعتدال را رعایت کنید. ./ف نوروزی فرد

"نسرین نسیمی" کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر